/ أَتَدْرُونَ مَا الْغِيبَةُ؟»: «آیا می‌دانید که غیبت چیست؟» گفتند: الله و رسولش آگاه‌ترند. فرمود: «ذِكْرُكَ أَخَاكَ بِمَا يَكْرَهُ»: «یاد کردن از برادرت بگونه‌ای که دوست ندارد...

أَتَدْرُونَ مَا الْغِيبَةُ؟»: «آیا می‌دانید که غیبت چیست؟» گفتند: الله و رسولش آگاه‌ترند. فرمود: «ذِكْرُكَ أَخَاكَ بِمَا يَكْرَهُ»: «یاد کردن از برادرت بگونه‌ای که دوست ندارد...

از ابوهریره ـ رضی الله عنه ـ روایت است که رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ فرمودند: «أَتَدْرُونَ مَا الْغِيبَةُ؟»: «آیا می‌دانید که غیبت چیست؟» گفتند: الله و رسولش آگاه‌ترند. فرمود: «ذِكْرُكَ أَخَاكَ بِمَا يَكْرَهُ»: «یاد کردن از برادرت بگونه‌ای که دوست ندارد». گفته شد: اگر آنچه می‌گویم در برادرم باشد چه؟ فرمود: «إِنْ كَانَ فِيهِ مَا تَقُولُ فَقَدِ اغْتَبْتَهُ، وَإِنْ لَمْ يَكُنْ فِيهِ فَقَدْ بَهَتَّهُ»: «اگر آنچه می‌گویی در او باشد غیبتش را کرده‌ای و اگر در او نباشد، به او بهتان بسته‌ای».
به روایت مسلم

شرح

پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ حقیقت غیبتِ حرام را بیان می‌کند که عبارت است از: یاد کردن از مسلمانی که حضور ندارد به گونه‌ای که دوست ندارد، چه سخن از ویژگی‌های ظاهری او باشد یا ویژگی‌های اخلاقی‌اش مانند کج بودن چشم، یا فریبکار بودن یا دروغگو بودن او و توصیف کردن او به صفات نکوهیده‌ای از این قبیل؛ حتی اگر آن صفت بد در وی باشد. اما اگر این صفت در وی نباشد این از غیبت بدتر است و بُهتان نام دارد، یعنی افترا بستن به انسان نسبت به آنچه در او نیست.

Hadeeth benefits

  1. زيبایی روش آموزشی پيامبر ـ صلى الله عليه وسلم ـ که مسائل را از طريق سؤال مطرح كرده است.
  2. زيبایی ادب صحابه با رسول الله صلى الله عليه وسلم، آنگاه که گفتند: الله و رسولش آگاه‌ترند.
  3. گفتن «الله اعلم» دربارهٔ چیزهایی که شخص نمی‌داند.
  4. صیانت شریعت از جامعه با حفظ حقوق و برادری میان آنان.
  5. غیبت حرام است جز در حالاتی از باب مصلحت. از جمله: دفع ظلم؛ چنانکه مظلوم از کسی که به او ظلم نموده، نزد کسی بگوید که می‌تواند حق او را بگیرد؛ و به این ترتیب می‌گوید: فلانی به من ظلم کرده است؛ یا با چنان کرده است. از دیگر حالت‌هایی که غیبت حرام نیست، مشورت در امر ازدواج یا شراکت یا همسایگی و مانند آن می‌باشد.